बीटी कापसाचे सुधारित वाण, वैशिष्ट्ये आणि उत्पादन जाणून घ्या

बीटी कापूस हा अनुवांशिकदृष्ट्या सुधारित कापूस आहे. भारतात सुमारे ९० लाख हेक्टर क्षेत्रात प्रामुख्याने फायबरसाठी कापसाची लागवड केली जाते. बीटी कापसाचे अधिक उत्पादन मिळविण्यासाठी शेतकऱ्यांनी योग्य वेळी पेरणी करणे, त्यांच्या क्षेत्रातील प्रचलित जाती निवडणे, योग्य खते देणे आणि वेळेवर वनस्पती संरक्षण उपायांचा अवलंब करणे याकडे विशेष लक्ष दिले पाहिजे.

जेणेकरून शेतकर्‍यांना चांगले उत्पादन मिळू शकेल, या लेखात बीटी कापसाचे सुधारित वाण आणि त्यांची वैशिष्ट्ये आणि उत्पादन सांगितले आहे. मात्र हे वाण मोठ्या कंपन्यांनी मंजूर केलेले वाण आहेत हे शेतकऱ्यांनी लक्षात ठेवावे. बीटी कापूस (कापूस) लागवडीच्या माहितीसाठी येथे वाचा-

सुधारित वाण

बायोसिड 6588 BG-II

ही अमेरिकन कापसाची उच्च उत्पन्न देणारी बीटी संकरित जात आहे. हे पाईड बोंडअळी, अमेरिकन बोंडअळी, गुलाबी बोंडअळी आणि तंबाखूच्या सुरवंटास प्रतिरोधक आहे. त्याच्या झाडाची उंची 150 ते 175 सें.मी. त्याच्या टायन्सचे वजन 4.4 ते 4.8 ग्रॅम पर्यंत असते. त्याचे सरासरी उत्पादन 24 ते 28 क्विंटल प्रति हेक्टर आहे. हे लीफ कर्ल रोगास माफक प्रमाणात प्रतिरोधक आहे.

बायोसीड बंटी BG-II

ही अमेरिकन कापसाची उच्च उत्पन्न देणारी बीटी संकरित जात आहे. हे पाईड बोंडअळी, अमेरिकन बोंडअळी, गुलाबी बोंडअळी आणि तंबाखूच्या सुरवंटास प्रतिरोधक आहे. त्याच्या झाडाची उंची 150 ते 170 सें.मी. त्याच्या टायन्सचे वजन 4.5 ते 4.9 ग्रॅम पर्यंत असते. त्याचे सरासरी उत्पादन 22 ते 26 क्विंटल प्रति हेक्टर आहे. हे लीफ कर्ल रोगास माफक प्रमाणात प्रतिरोधक आहे.

R C H 650 BG-II

ही अमेरिकन कापसाची उच्च उत्पन्न देणारी बीटी संकरित जात आहे. हे तंबाखूच्या बोंडअळीशिवाय पाईड बोंडअळी, अमेरिकन बोंडअळी, गुलाबी बोंडअळी यांना प्रतिरोधक आहे. त्याच्या झाडाची उंची 150 ते 160 सें.मी. त्याच्या टायन्सचे वजन 4.5 ते 4.75 ग्रॅम पर्यंत असते. त्याचे सरासरी उत्पादन 22 ते 26 क्विंटल प्रति हेक्टर आहे. हे लीफ कर्ल रोगास माफक प्रमाणात संवेदनाक्षम आहे.

हेही वाचा- शरद ऋतूतील उसासह बटाट्याची लागवड कशी करावी

MRCH-6304 BG-I

ही अमेरिकन कापसाची उच्च उत्पन्न देणारी बीटी संकरित जात आहे. हे ठिपकेदार बोंडअळी, अमेरिकन सुरवंट आणि गुलाबी बोंडअळी यांना प्रतिरोधक आहे. त्याची पाने रुंद हिरवी असतात. यात 4 ते 5 मोनोपॉड आणि 15 ते 20 सिम्पोडियल शाखा आहेत. 165 ते 170 दिवसांत ते पिकण्यास तयार होते. त्याचे सरासरी उत्पादन हेक्टरी 25 क्विंटल आहे.

MRCH-6025

ही अमेरिकन कापसाची बीटी संकरित जात आहे, जी ठिपकेदार बोंडअळी, अमेरिकन बोंडअळी आणि गुलाबी बोंडअळीला प्रतिरोधक आहे. ते 160 ते 165 दिवसांत तुलनेने लवकर परिपक्व होते. यात सरासरी 4 सिम्पोडियल आणि सुमारे 20 मोनोपोडियल शाखा आहेत, या जातीचे सरासरी उत्पादन सुमारे 25 ते 27 क्विंटल/हेक्टर आहे. यामध्ये फायबरची लांबी 28.4 मिमी आणि जाडी 34.7 टक्के आहे.

RCH- 314 BG- I

ही अमेरिकन कापसाची उच्च उत्पन्न देणारी बीटी संकरित जात आहे. ही जात ठिपकेदार, अमेरिकन आणि गुलाबी बोंडअळीला प्रतिरोधक आहे. यामध्ये टिंडोचे सरासरी वजन 3.5 ते 4 ग्रॅम असते. त्याची फायबर लांबी सुमारे 29 मिमी आहे आणि सरासरी उत्पादन 25 ते 27 क्विंटल प्रति हेक्टर आहे.

RCH – 134 BG-I

ही एक उच्च पसरलेली बीटी संकरित जात आहे जी ठिपकेदार, गुलाबी आणि अमेरिकन बोंडअळीला प्रतिरोधक आहे. ही जात इतर बीटी वाणांपेक्षा लीफ ट्विस्ट विषाणू रोगास अधिक संवेदनशील आहे. यात सरासरी 4 ते 5 मोनोपॉड्स आणि 15 ते 17 सिम्पोडियल शाखा आहेत. त्याचे सरासरी उत्पादन २५ क्विंटल/हेक्टर आहे आणि परिपक्व होण्यासाठी तुलनेने जास्त वेळ लागतो.

JKCH – 1947

ही अमेरिकन कापसाची बीटी संकरित जात आहे, जी ठिपकेदार अळी, हिरवी अळी आणि गुलाबी बोंडअळीला प्रतिरोधक आहे. या जातीमध्ये सिम्पोडियल शाखांची संख्या तुलनेने जास्त आहे. म्हणून, त्याच्या झाडांची उंची जास्त आहे, यातील डहाळ्यांचे सरासरी वजन 4 ते 4.5 ग्रॅम आहे. त्याचे सरासरी उत्पादन हेक्टरी 25 ते 30 क्विंटल असते. त्याची जाडी सुमारे 35 टक्के आहे.

N बर्फाळ H-6

हे बीटी संकरित बोंडअळी, अमेरिकन बोंडअळी आणि गुलाबी बोंडअळी यांना प्रतिरोधक आहे. यामध्ये एकाधिकार शाखा सरासरी 4 ते 5 आणि सिम्पोडियल 20 ते 25 आहेत. यामध्ये इतर बीटी वाणांपेक्षा टायन्स लहान असतात. सरासरी वजन 3 ते 3.15 ग्रॅम आहे. त्याचे सरासरी उत्पादन हेक्टरी 25 ते 27 किलो असते. त्याच्या तंतूंची सरासरी लांबी सुमारे 27 मिमी आहे.

MRC-7017 BG-II

हा उच्च उत्पन्न देणारा अमेरिकन कापूस संकरित आहे. ही जात तंबाखूच्या बोंडअळीशिवाय ठिपकेदार बोंडअळी, अमेरिकन बोंडअळी आणि गुलाबी बोंडअळीला प्रतिरोधक आहे. या जातीची उत्पादन क्षमता 25 ते 30 क्विंटल प्रति हेक्टर आहे. त्याच्या तुलनेने अधिक सिम्पोडियल शाखा आहेत. ही जात लीफ कर्ल रोगास तुलनेने अधिक प्रतिरोधक आहे. त्याच्या फायबरची लांबी सुमारे 32 मिमी आहे.

तुळस – 4 बी.जी

बीटी संकरित कापसाच्या या जातीचा कालावधी 150 ते 170 दिवसांचा असतो. पाने रुंद गडद हिरवी, केसाळ असतात. डायडूचा आकार 5 ते 5.5 ग्रॅम पर्यंत मोठा असतो आणि फायबरची सरासरी लांबी 32 ते 33 मिमी आणि जिन्याची लांबी 35 ते 36 टक्के असते. सरासरी उत्पादन 19 क्विंटल प्रति हेक्टर आहे.

राशी- 314

बीटी संकरित कापसाची ही जात मध्यम कालावधीची आहे. पाने सामान्य, रुंद, हिरवी, हलके केसाळ असतात. त्याच्या 2 ते 3 एकतर्फी शाखा आहेत. टिंडेचा आकार 4.5 ते 5.0 ग्रॅम आहे, आणि फायबरची सरासरी लांबी 28 ते 29 मिमी आहे, सरासरी उत्पादन 19 क्विंटल प्रति हेक्टर आहे.

मारू बीटी हायब्रिड एमआरसी- 7017

बीटी संकरित कापसाच्या या जातीचा कालावधी 160 ते 170 दिवसांचा असतो. पाने सामान्य असतात आणि पानांचा पृष्ठभाग थोडा केसाळ असतो. त्याच्या 3 ते 4 अक्षीय शाखा आहेत. डेंडूचा आकार 4.5 ते 5.0 ग्रॅम असेल. आणि फायबरची सरासरी लांबी 30 मिमी आहे. जिनिंग 33% आहे, सरासरी उत्पादन 23 ते 24 क्विंटल प्रति हेक्टर आहे.